نماز و قرآن برای اموات

آیا روزی چند رکعت نماز خوندن و قرآن خوندن برای مرده مفید است یا حتما باید خیراتی هم داده شود؟

- از روایت استفاده می شود خیرات و طلب آمرزش برای اموات در وضعیت آن ها در آخرت تاثیر خواهد داشت. برای اموات از هر چیز بهتر و مفیدتر صدقه و احسان به فقرا و اهدای ثواب آن برای مردگان است. رسول گرامی اسلام (ص) فرمود: «صدقه حرارت قبرها را از بین می‌برد».(1)

برای اموات بهترین دعا این است که انسان برای آنان از خدای مهربان طلب عفو و مغفرت کند . بخواهد خداوند رحمت و بخشش و نعمت‌هایش را بر آنان نازل فرماید.

روایتی از حضرت صادق(ع) نقل شده، که از آن استفاده می‏شود ثواب‌هایی که در عالم برزخ به مؤمن می‏رسد، تا قیامت ادامه خواهد داشت. حضرت فرمود:

«هر کس نزد قبر مؤمنی هفت مرتبه سوره إنّا أنزلنا را بخواند، خداوند فرشته‏ای می‏فرستد که پیش قبر میت، خدا را عبادت کند. خداوند ثواب عبادت فرشته را برای میت و کسی که إنّا أنزلنا را خوانده می‏نویسد، تا زمانی که خداوند وی را به واسطه این عمل وارد بهشت کند.بعد از سوره حمد، هفت مرتبه إنّ أنزلنا و هر یک از قل أعوذ بربّ الفلق، قل أعوذ بربّ الناس، قل هو الله أحد، و آیه الکرسی را سه مرتبه بخواند».(2)

یکی از صحابه از حضرت رسول(ص) نقل کرده : «برای مردگان خود هدیه بفرستید»، گفتم: هدیه مردگان چیست؟ فرمود: «صدقه و دعا» و اضافه فرمود: «ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه‌های خود می‌آیند و فریاد می‌کنند... ای خانواده من، پدر، فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است. نفعش برای غیر ما. ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامه‌ای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامه‌های بهشت بپوشاند».(3)

از روایت برداشت می‌شود که لازم نیست به زیارت قبر مردگان بروید یا مقداری نماز و قرآن بخوانید، بلکه در هر کجا و به هر میزان برای آنان صدقه بدهید و دعا و فاتحه و قرآن بخوانید، ثوابش به آن ها می‌رسد. البته رفتن سر قبر بهتر است، چون اثرات دیگری غیر از فاتحه دارد.

در روایتی دیگر می‌فرماید:«هر صدقه‌ای که برای مرده داده می‌شود، فرشته‌ای آن را می‌گیرد. در طبقی از نور می‌گذارد. بر لب قبر می‌ایستد. با صدای بلند می‌گوید: ای اهل قبور، درود بر شما، بگیرید این هدیه را که بستگان تان برای شما فرستاده‌اند».(4) اگر به احادیث ذکر شده دقت شود، متوجه خواهیم شد که مرده‌ها چشم به راه و چشم انتظار هدیه، دعا و... فرزندان و خانواده خود هستند.

سعد به عباده می گوید:یکی از افراد بنی ساعده در سفر بود که مادرش از دنیا رفت، به رسول خدا (ص) عرض کرد: در غیاب من، مادرم از دنیا رفته، اگر برایش چیزی صدقه بدهم، نفعش عاید وی می‌گردد؟ حضرت فرمود: «بلی». گفت: شما را شاهد می‌گیرم که محوطه درخت خرمایم را که به ثمر نشسته، برای او صدقه قرار دادم.(5)

رفتن به زیارت قبور غیر از فوایدی که برای اموات دارد، برای زندگان نیز مؤثر است؛ زیرا انسان را به یاد آخرت می‌اندازد. هدایا و ثواب‌هایی که برای اموات می‌فرستند، برای زندگان نیز مؤثر است و برای خودشان ثواب دارد. کسی که سوره حمد یا آیت الکرسی یا صدقه یا نماز برای اموات می‌خواند، اول ثوابش به خود زنده می‌رسد، بعد برای میت.

مفهوم خیرات و صدقه اعم است . شامل هر نوع کار خیر ، یا حتی نیت و فکر و اندیشه خیر برای مردم و یا اسلام می شود. می توان هر عمل خیری که به قصد قربت انجام می شود ، ثواب آن را به روح اموات نثار کرد.

پی‌نوشت‌ها:

1. محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ماده صدقه، شماره 10342.

2.کامل الزیارات، ابن قولویه القمی، دارالمرتضویة - النجف الأشرف، 1356 ه. ق. ص 222.

3. محدث قمی، مفاتیح الجنان، بخش زیارت قبور مؤمنین.

4. همان.

5. مجموعه ورام، ج2 ، ص 110 ؛ معاد فلسفی، ج1، ص 291.

منبع: (مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی)

دستگیری از اموات و گذشتگان

یکی از ابتدایی ترین نشانه های انسانیت رحم کردن در حق گرفتاران است. اموات جزء گرفتارترین و نیازمندترین کسانی هستند که مستحق رحم و عطوفت اند اما متاسفانه بسیار مورد غفلت و فراموشی هستند. البته زیارت اموات و اهداء هدایای معنوی به ایشان برای خود زائر و اهدا کننده نیز مفید و مثمر ثمر خواهد بود. در روایت است که هر کس بر مردگان گورستان ترحم کند از آتش دوزخ نجات پیدا میکند. (إرشاد القلوب إلى الصواب، ج‏1، ص176) 

کمک به اموات، از کانالهای مختلفی امکانپذیر است هر کار خیری در این راستا مفید است ولی بعضی بر بعضی برتری دارند.

1- نماز و دعا: روزی رسول خدا از کنار قبری که یک روز قبل، شخصی را در آن به خاک سپرده بودند، عبور می کرد دید بستگانش در کنار آن قبر به گرد هم آمده و گریه می کنند، پیامبر فرمود:

«انجام دو رکعت نماز سبک که شما آن را کوچک می شمرید، برای صاحب این قبر بهتر از همه دنیای شما است.» (مجموعه ورام، مطابق نقل میزان الحکمه، ج 8، ص 13) 

نماز لیلة الدفن1 (نماز وحشت) مخصوص شب اول قبر، از اساسی ترین نیازهای هر متوفایی در سخت ترین ساعات اولیه پس از دفن است که اثر معنوی حاصل از آن نماز، بهترین یاور و مونس میت خواهد بود. شایسته است که در مجلس عزا شرکت کنندگان، دسته جمعی به نماز وحشت بپردازند تا ضمن تقویت اعتقاد و نیروی صاحب عزا، به فریاد متوفی هم رسیده باشند.

2- شریک ساختن اموات در عبادات: نیاز اموات به هدایا و اعمال نیک ما بسیار بیشتر از آن است که با هدایایی که ما به ندرت برایشان می فرستیم برطرف شود. شایسته است هر گاه توفیقی حاصل شد و عبادتی انجام دادیم، ایشان را نیز در عمل خود شریک سازیم. خدای کریم بزرگتر از آن است که به خاطر این بخشش چیزی از اجر ما بکاهد؛ خداوند به میت پاداش می دهد بدون اینکه چیزی از اجر ما بکاهد. بلکه امید است به خاطر این الطاف و مرحمتی که در حق اموات نموده و بدون توقع به کسی خدمت نموده ایم، پاداش مضاعفی نیز از درگاه کرامت و لطفش دریافت خواهیم نماییم. به هر حال یادمان باشد که اموات همواره ناظر ما هستند و حسرت و رشک زیادی بر ما می برند.

نماز لیلة الدفن (نماز وحشت) مخصوص شب اول قبر، از اساسی ترین نیازهای هر متوفایی در سخت ترین ساعات اولیه پس از دفن است که اثر معنوی حاصل از آن نماز، بهترین یاور و مونس میت خواهد بود. شایسته است که در مجلس عزا شرکت کنندگان، دسته جمعی به نماز وحشت بپردازند تا ضمن تقویت اعتقاد و نیروی صاحب عزا، به فریاد متوفی هم رسیده باشند.

نبى اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: شبى نیست که فرشته مرگ صدا نکند که اى ساکنان گورستان، براى کى رشک مى‏برید در حالی که خود مشاهده کردید ترس و بیم آخرت را، سپس مردگان گویند همانا رشک میبریم مؤمنان را که در سجده‏گاه‏هایشان باشند زیرا که ایشان نماز میگزارند و ما چنین نیستیم، زکات میدهند و ما نمى‏دهیم، روزه ماه رمضان میگیرند ما نمى‏گیریم، صدقه میدهند از زیادى مالشان و ما نمیدهیم، فراوان بیاد خدا هستند و ما نیستیم. (إرشاد القلوب إلى الصواب ج‏1 ، 53 ) 

بنابراین هرگاه به حج می روید به نیت اموات نیز عملی انجام دهید هرگاه به زیارت می روید اموات را فراموش نکنید که هرچه به نیابت اموات انجام شود به دست خدای مهربان امانت دار می رسد. از امام صادق(علیه السلام) سوال شد بعد از مرگ چه چیزی به میت واصل خواهد شد؟ فرمود:«حج و صدقه و روزه، به نیابت از او، به او واصل می شود.»(المحاسن البرقی ،ص 72/ بحارالانوار، ج 6،ص 294)

3- قرآن خواندن: هرگاه به زیارت قبور می روید حتما قرآن بخوانید اگر قرآن به همراه ندارید، سوره های کوچکی که از حفظ می دانید بخوانید، هر چند یک سوره باشد(می توانید آن را بارها بخوانید). هر کدام از سوره های قرآن می تواند برای میت هدیه ای باشد که او را از عذابی نجات داده یا پاداشی به همراه داشته باشد لذا از انصاف به دور است که از کنار قبری عبور کنیم ولی از خواندن لااقل یک آیه دریغ کنیم .

از امام رضا(علیه السلام) نقل است که: «هیچ مومنی نیست که زیارت قبر مومنی کند و هفت بار سوره انا انزلناه را بر او بخواند، مگر اینکه خداوند او و صاحب قبر را می آمرزد.»(محجة البیضاء، ج 8، ص 290)

و نیز فرمود: هر گاه مؤمن آیة الکرسى را بخواند و ثوابش را براى مردگان گورستان قرار دهد، خداوند بهر حرفى از آیة الکرسى فرشته‏اى را قرار دهد که براى او تسبیح خدا کنند تا روز قیامت‏.(ارشاد القلوب، ترجمه رضایى، ج‏1، ص 415)

هرگاه به زیارت قبور می روید حتما قرآن بخوانید اگر قرآن به همراه ندارید، سوره های کوچکی که از حفظ می دانید بخوانید، هر چند یک سوره باشد(می توانید آن را بارها بخوانید). هر کدام از سوره های قرآن می تواند برای میت هدیه ای باشد که او را از عذابی نجات داده یا پاداشی به همراه داشته باشد لذا از انصاف به دور است که از کنار قبری عبور کنیم ولی از خواندن لااقل یک آیه دریغ کنیم .

4- صدقه برای اموات: گاهی می توانیم به نیت اموات صدقه بدهیم. صدقه برای اموات در روایات بسیار نیک و

مستوجب پاداش فراوان معرفی شده است: امام رضا(علیه السلام) فرمود:

هر گاه مرد به نیت مردگان صدقه بدهد خدا به جبرئیل فرمان دهد که هفتاد هزار فرشته بر قبر او بفرستند در دست هر فرشته اى طبقى از نور باشد به قبر او ببرند و بگویند سلام بر تو اى دوست خدا این ارمغان فلانى فرزند فلانى است که براى تو فرستاده پس قبرش روشن و نورانى شود و خدا هزار شهر در بهشت به او عنایت فرماید و هزار حوریه‏ى بهشتى به عقدش در آورد و هزار حله بهشتى بر او بپوشانند و هزار حاجت او برآورده شود. (إرشاد القلوب إلى الصواب، ج‏1، ص 176)

5- اطعام کردن: اموات به غذایی که توسط اهل دنیا برایشان فرستاده شود نیازمندند مخصوصا این که سفر آخرت طولانی است و توشه اموات برای این سفر طولانی بسیار کم است. بنابراین اموات بسیار محتاج محبت بازماندگان خود هستند .

در سیره اهل بیت آمده است که وقتی سر سفره حاضر می شدند ابتدا ظرفی از بهترین غذاهای سفره پر می کردند و به فقرا می دادند. ما نیز به همین ترتیب می توانیم گاهی ظرفی از غذای آماده به نیت اموات به دیگران بدهیم. اما اگر بنا باشد غذای مخصوصی(همچون حلوا ) به نیت اموات تهیه کنیم توفیق این کار کمتر حاصل می شود و اموات از احسان ما مایوس خواهند شد. اما اطعام با همان غذای سفره حتی از یک نفر، عملی است که در بیشتر اوقات قابل انجام است و موجب ترویج این سنت حسنه است که این ترویج خوبیها نیز خود موجب اجر برای اموات است .

6- ترویج سنتهای حسنه و اقدام به کارهایی که آثار آنها برای طولانی مدت بماند: البته همه کارهای نیک می توانند هدایای ارزشمندی برای اموات باشند اما هر عملی که تداوم و تاثیر بیشتری داشته باشد، سودمندتر است ساختن یک بنا، یا ترویج یک سنت حسنه، حتی شریک ساختن اموات در ثواب تربیت نیکوی فرزندان از جمله اقداماتی است که یک حساب بانکی پایدار برای اموات باز می کند .

اموات را با 5 هدیه دریابید!

گاهی ما می‌بینیم که بعد فوت فردی، آنچنان افراد خانواده درگیر کارها هستند که از اصل غافل شده‌اند. از چیزهایی که امواتشان در هنگام ورود به برزخ نیاز دارند غافل شده‌اند. شخص مرده هر لحظه چشم به راه است. اموات فریادهایی دارند ولی گوش افراد عادی آن‌ها را نمی‌شنود.

پیامبر فرمود : هر کدام از اموات با صدای محزون و گریه به خانواده‌هایشان فریاد می‌زنند : به ما رحم بکنید خدا به شما رحم بکند. این‌هایی که این جوری فریاد می‌زنند برادران دینی شما بودند، به آن‌ها کمک بدهید و یاد آن‌ها باشید.

قبر، حالات قبر، نکیر و منکر صبر نمی‌کنند تا مراسم سوم و هفت و چهل میت تمام بشود. همان موقع که میت را در قبر می‌گذارند و هنوز مردم در بالای قبر ایستاده‌اند، نکیر و منکر می آیند. تعبیر روایت این بود که میت هنوز صدای پای تشییع کننده‌ها را می‌شنود که نکیر و منکر می‌آیند. در چنین موقعیت حساسی میت کمک می‌خواهد. حالا چه چیزی به درد آن‌ها می‌خورد؟

پنج چیز به درد اموات می‌خورد:

1- اینکه بعد از دفن میت تلقین بعد از دفن را بگویند و مدتی سر قبر بنشینند. البته تلقین قبل از دفن هم داریم که می‌خوانند.

وقتی تلقین بعد از دفن خوانده می‌شود نکیر و منکر می‌گویند که حجت و دلیلش را به او گفتند، پس برویم. ببینید یک تلقین بالای قبر چقدر اثر دارد. انسان نباید فقط گریه کند البته گریه تخلیه است ولی گریه به درد میت نمی‌خورد. گریه بر امام حسین (علیه السلام) و ائمه از باب دیگری است. پس اولین هدیه ای که می‌توانند به شخص متوفا بدهند بعد از دفن خواندن تلقین و نشستن و قرآن خواندن است.

2- دومین کاری که باید انجام بدهند این است که بدهی‌های میت را بپردازند چه بدهی‌های مالی و غیر مالی. حج هم بدهی مالی و هم غیر مالی است. پس بدهی‌های میت را شروع به انجام دادن بکنند و پرداخت کنند یا خودشان این کار را بکنند یا اجیر بگیرند. برای میت ثانیه‌ها خیلی سخت می‌گذرد.

3- سومین هدیه مستحبات است.

شب اول قبر اولین شبی است که فرد از دنیا می‌رود. قبر خاکی مورد نظر نیست. ممکن است که فرد بیست سال در بیایانی باشد یا حفره‌ی خاکی پیدا نکند. حکم فقهی داریم که اگر کسی را بعد از چند سال دفن کردند، نماز شب اول قبر را برایش بخوانند. نکیر و منکر هم شب اول قبر می‌آیند. ما روح سرگردان نداریم

نیکی به پدر و مادر بعد از مرگ

از پیامبر(ص) پرسیدند که نیکی به والدین بعد از مرگ چیست؟ پیامبر اکرم(ص) فرمود : برای ایشان دعا کیند، طلب مغفرت برای آن‌ها کیند، عهد و وصیت میت را انجام بدهد، صله رحم با خویشاوندان آن‌ها بکند. یعنی با از دنیا رفتن کسی ارتباط فامیلی قطع نشود، اگر آن‌ها دوستی داشتند به دوست آن‌ها هم رسیدگی بکن. 

4- چهارمین هدیه این است که انسان طوری رفتار کند که برای پدر و مادر خدا بیامرزی بخرد. روایت داریم که از گناهان کبیره است که بچه‌ها کاری بکنند که برای پدر و مادر نفرین بخرند.

5- پنجمین هدیه سر زدن به قبور آن‌ها است. وقتی اموات تازه فوت کرده‌اند بیشتر به هدیه‌ها نیاز دارند مثل شب اول قبر که بیشتر به هدیه نیاز دارند.

وقتی میت می‌بیند که کسانی سر قبر او می‌آیند بسیار خوشحال می‌شود. این خوشحالی از اُنسی است که با دوستان و آشنایان می‌گیرد و یک خوشحالی از دعایی است که سر قبر می‌کنند.

بهترین زمان برای زیارت اموات

بهترین زمان زیارت اموات عصر پنجشنبه است که پیامبر (ص) فرموده است. شاید بهتر از آن صبح جمعه بین الطلوعین باشد. 

بر سر قبر میت رفتن برای میت

از امام صادق(علیه السلام) سؤال شد که اگر شخص سر قبر کسی برود، آیا او به درد آن شخص می‌خورد؟ امام فرمود : بله این مثل هدیه ای است که به زنده‌ها می‌دهید و او را کاملاً خوشحال می‌کنید.

یکی از نزدیکان رجبعلی خیاط می‌گفت: ما با ایشان به قبرستان ابن‌بابویه رفته بودیم و قبر مادر من هم آنجا دفن بود. من سر قبر مادرم نرفتم. سر چند تا قبر فاتحه خواندیم. وقتی می‌خواستیم از قبرستان بیرون بیاییم، ایشان گفتند که مادر شما اینجا دفن است؟ گفتم: بله. گفت مادر شما در عالم برزخ داشت از شما گله می‌کرد. برگشتیم و سر قبر مادرم رفتیم.

کسی که از دنیا رفته است رابطه‌اش قطع نشده است و هوشیارتر شده است. ما نباید نظام آخرت را با دنیا قاطی کرد. گاهی تاج گل‌های آنچنانی بر سر قبرها می‌آورند. این به کار میت نمی‌آید، عمل صالح به کار میت می‌آید.

اگر کار خیری که می‌کنیم، به تعدادی از اموات هدیه کنیم آیا از ثواب آن کم می‌شود؟

خیر. اگر شما یک صلوات به کل اموات مؤمنین و مؤمنات هدیه کنید به خاطر کار ارزشمندی که شما کردید و همه را در نظر گرفتید و بخل نورزیدید، خدا ثوابش را به همه می‌دهد و از هیچ کس هم ثوابی کم نمی‌شود.

قبر، حالات قبر، نکیر و منکر صبر نمی‌کنند تا مراسم سوم و هفت و چهل میت تمام بشود. همان موقع که میت را در قبر می‌گذارند و هنوز مردم در بالای قبر ایستاده‌اند، نکیر و منکر می آیند. تعبیر روایت این بود که میت هنوز صدای پای تشییع کننده‌ها را می‌شنود که نکیر و منکر می‌آیند

پیامبر فرمود : وقتی انسان آیت الکرسی را بخواند و ثوابش را برای همه‌ی اهل قبور مومنین و مؤمنات بفرستد خدا ثواب را به هر کدام از اموات می‌دهد.

فردی از امام صادق (علیه السلام) پرسید که من یک حج انجام داده‌ام. آیا من می‌توانم پدر و مادرم را که از دنیا رفته‌اند در ثواب این حج شریک کنم؟ امام فرمود : بله. البته همه را می‌تواند در اعمال مستحب شریک کرد. اگر شما یک عمل واجب برای کسی انجام می‌دهی مثلاً برای فردی نماز بجا می‌آورید این برای خود میت است. وقتی ما می‌خواهیم ثواب مخصوصی مثلاً به پدرمان برسد، این ثواب می‌رسد و از کرم خدا چیزی کم نمی‌شود. یک اتفاق خوبی برای خود اهدا کننده می‌افتد و هدیه های نابی گیر خودش می‌آید.

آیا هدیه‌هایی که ما برای اموات می‌فرستیم فوراً به آن‌ها می‌رسد؟

بله. این هدیه‌ها همان موقع به اموات می‌رسد. پیامبر فرمود: ساعتی سخت‌تر از عالم قبر نیست. رحم کنید به صدقه. اگر صدقه برای او نداشتید دو رکعت نماز بخوانید. اگر این کار را کردید همان لحظه خدا هزار فرشته به سمت قبر می‌فرستد با هر فرشته ای یک لباس بهشتی برای میت هدیه می‌برند و قبرش قیامت وسعت پیدا می‌کند.

شب اول قبر چه موقعی است؟

شب اول قبر اولین شبی است که فرد از دنیا می‌رود. قبر خاکی مورد نظر نیست. ممکن است که فرد بیست سال در بیایانی باشد یا حفره‌ی خاکی پیدا نکند. حکم فقهی داریم که اگر کسی را بعد از چند سال دفن کردند، نماز شب اول قبر را برایش بخوانند. نکیر و منکر هم شب اول قبر می‌آیند. ما روح سرگردان نداریم.

ان شاء الله خدا همه‌ی ما را در این عوالم در پناه امیرالمؤمنین و اولادش حفظ کند.

خیرات و یا هدیه برای اموات و گذشتگان

آیا قرائت فاتحه (یا هر گونه خیرات)برای اموات به آنها می‌رسد؟ آیا این خیرات برای اموات نوعی شفاعت ما برای آنهاست؟ آیا شفاعت هرکسی قبول می گردد؟

قرائت فاتحه، اقامه‌ی نماز قضا به نیابت اموات و یا نماز مستحب و هدیه ثواب آن به اموات و هم چنین زیارت، صدقه، یا هر گونه خیرات دیگری که برای اموات انجام می‌گیرد، در واقع نوعی «هدیه» است که از طرف بازماندگان در دنیا برای رفتگان و اموات ارسال می‌گردد و به آنها نیز می‌رسد (1). و در احادیث و روایات نیز تأکید بسیاری بر آن شده است:

از پیامبر اکرم (ص) روایت شده که فرمودند :‌

«هر جمعه ارواح مومنین مقابل خانه هایشان می‌آیند و هر یک با آواز حزین و گریه‌٬ فریاد می‌زند‌٬ ای اهل و اولاد من‌! ای پدر و مادر من !‌ای خویشان من به ما مهربانی کنید و با آنچه ما برای شما گذاشتیم که اکنون حساب و کتاب و عذابش برای ماست و نفعش برای شما برای ما نیز درهمی یا قرص نانی یا جامه و لباسی هدیه و خیرات کنید تا خداوند از لباس‌های بهشتی به شما بپوشاند . آن گاه رسول خدا (ص) گریه کرد تا حدی که دیگر قدرت بر سخن گفتن نداشت.

سپس فرمود : این برادران مرده شما می گویند: وای بر ما اگر از آنچه که در دست ما بود در راه خدا انفاق می کردیم الآن به شما محتاج نبودیم. آن گاه با حسرت و پشیمانی برمی گردند. در خاتمه فرمودند : زود برای مردگانتان صدقه بفرستید.» ) مفاتیح ٬ ص907)

الف - در مورد «خیرات» برای اموات نیز دقت شود که فایده برنده ابتدایی از این خیرات زنده‌ها هستند، منتهی چون کار خیر اجر و ثواب دارد و خیر ثواب را هدیه به اموات کرده است، خداوند رحمان و منان ثوابی به میت اعطا می فرماید، بدون آن که از ثواب خیر و نیکوکار بکاهد. به عنوان مثال: این انسان‌های زنده هستند که تلاوت حمد یا سایر سوره‌ها، زیارات و ادعیه را می نمایند و از برکات دنیوی و اخروی آنها به حد ایمان، اخلاص، فهم و باور خود بهره‌مند می‌شوند و یا این زنده‌ها هستند که غذایی می‌خورند و یا به لباسی دست پیدا می کنند و یا گره‌ای از مشکلات مالی‌شان باز می‌شود و ثوابش به میت نیز می‌رسد.

ب - در مورد «شفاعت» نیز دقت شود که در اصل به معنای «جفت» شدن است. پس هر کس با هر چیزی در دنیا یا آخرت «جفت» شود، شفاعت صورت پذیرفته است.

اما به طور معمول منظور از «شفاعت» جفت شدنی است که انسان را از انواع عذاب‌های دنیوی، برزخی و قیامت برهاند. بدیهی است که چنین شفاعتی را خداوند باید بپذیرد. لذا فرمود:

«... ما مِنْ شَفیعٍ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ إِذْنِه‏ ...» (یونس – 10)    

ترجمه: ... هیچ شفاعت کننده‏اى وجود ندارد مگر به اذن خود او ... .

«یَوْمَئِذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ إِلاَّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ رَضِیَ لَهُ قَوْلاً» (طه - 109)

ترجمه: در آن روز شفاعت سودى ندارد مگر از کسى که خداى رحمان اجازه شفاعتش داده باشد و سخن او را در شفاعت بپسندد.

ج – بدیهی است که اگر فرد نزد خداوند مقبول و محبوب باشد، خداوند متعال و کریم نیز شفاعت او را نسبت به دیگران [اعم از زنده یا مرده] می‌پذیرد و شفاعت صورت می‌پذیرد. اگر به موضوع «شفاعت» با دید وسیع‌تری بنگریم، در می‌یابیم: همین که به آشنایان خود می‌گوییم: التماس دعا، یا در زیارت می‌خواهیم که سلامی برسانند و یا نایب‌ الزیارة باشند، خود طلب نوعی شفاعت است که اگر خدا بخواهد مقبول می‌افتد.

پس اگر به خیرات برای اموات نیز به این چشم نگاه کنیم که ما هدایایی برای آنها می‌فرستیم و از خداوند کریم مسئلت می‌نماییم تا از ما بپذیرد و به آنها برساند، باز هم شفاعت صورت پذیرفته است.

برخی از روایات:

- مرحوم شیخ حر عاملى در کتاب وسائل الشیعه به نقل از امام صادق (ع) آورده است: راوى حدیث گفت: از حضرت صادق(ع) پرسیدم: می‌توان به جاى مرده نماز خواند؟ حضرت فرمود: بلى، سپس فرمود: ممکن است میت در نگرانى و غم اعمال گذشته خود باشد و این عبادتى که به جاى او انجام مى شود جبران کمبود او را بکند و وى را از نگرانى نجات بدهد.

- و نیز در همان کتاب به نقل از امام صادق (ع) آورده است:

حضرت فرمودند: همان گونه که زنده‌ها از هدیه‌اى که براى آنها مى برند خوشحال مى شوند، اموات نیز از طلب رحمت و مغفرتى که براى آنها مى کنند خوشحال مى شوند.

- مرحوم محدث قمى در سفینه البحار به نقل از رسول خدا (ص) آورده :

کسى که وارد مقبره مؤ منین ((قبرستان )) شود و سوره مبارکه ((یاسین )) را بخواند خداوند به اموات آن قبرستان تخفیف [در عذاب یا نگرانى ] مى دهد.

- مرحوم مجلسى از تفسیر در المنثور به نقل از رسول خدا (ص) آورده است :

رسول خدا (ص) فرمودند: میتى که نزد او سوره بمارکه «یاسین» خوانده شود سختى‌هاى عالم برزخ و قیامت بر او آسان مى گردد.

- باز مرحوم مجلسى در بحار به نقل از ابن ابى عمیر آورده است :

از حضرت [امام صادق یا امام موسى بن جعفر (ع)] پرسیدم : دعا و صدقه و نماز براى اموات فایده اى دارد و آیا به آنها مى رسد؟ حضرت فرمودند: بلى .

- مرحوم شیخ حر عاملى در وسائل به نقل از حضرت صادق (ع) آورده است :

راوى حدیث گفت : حضرت صادق (ع) فرموده‌اند: ثواب نماز و روزه و حج و صدقات و هر کار نیک و دعا به میت مى رسد و اجرا و ثواب آن براى آن کسى که انجام داده نیز نوشته مى شود.

- مرحوم صدوق (ره ) در من لایحضر به نقل از حضرت رضا(ع) آورده است :

حضرت رضا (ع) فرموده اند: هر مؤ منى که قبر مؤ‌من دیگرى را زیارت کند و بر مزار او هفت مرتبه سوره مبارکه «قدر» بخواند، خداوند هر دو را مى آمرزد.

- مرحوم شیخ حر عاملى در وسائل الشیعه به نقل از عده الداعى آورده است :

حضرت صادق (ع) فرمودند: چرا در حق پدر و مادر خودتان زنده باشند یا مرده ، نیکى نمى کنید؟ اگر براى آنها نماز بخوانید، روزه بگیرید، صدقه بدهید خداوند ثواب این اعمال را به آنها مى رساند و به شما براى این عمل نیکى که انجام داده اید پاداش بیشترى عنایت می‌کند.

پس، همین الآن فاتحه‌ و صلواتی با دعا برای فرج را به کلیه‌ی امواتمان هدیه نماییم.ا